بررسي شرايط اقتصادي و معيشتي و رفاهی مردم قبل و بعد از پیروزی انقلاب
رشد متوازن و پرشتاب و افزایش قدرت خرید مردم
سه شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۱۸:۲۲
بر خلاف تصور عوام، علیرغم تمام مشکلات مورد اشاره و فراز و فرودهای فراوان بخش اقتصادی ، در نهایت وضعیت اقتصادی کشور پس از انقلاب از رشد متوازن و پرشتابی برخوردار بوده و با اینکه به علت پیشرفت فنآوریهای نوین ، نیازها و خواسته های زندگی مردم متحول و دچار تعدد و تنوع فراوان شده است ، اما طی این مدت ، قدرت خرید مردم به طور نسبی افزایش یافته است
هجمهها و كارشكنيها
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، کارشکنیهای بیگانگان سبب شد تولید نفت کشور از ۶ میلیون بشکه در روز به ۴ میلیون و صادرات آن از ۵/۵ میلیون بشکه به ۴/۲ میلیون بشکه در روز کاهش یابد و متقابلاً میزان مصرف داخلی با افزایش بیش از سه برابری مواجهشده و بهتدریج از نیم میلیون بشکه به ۶/۱ میلیون بشکه در روز میرسد.
در آن ایام؛ فشارها در حدی بود که به رغم تلاشهای فراوانی که برای رفع این مشکل انجام پذیرفت، در سال ۱۳۶۵ از تنها منبع درآمد کشور یعنی نفت، فقط ۶ میلیارد دلار عاید کشور شد و با رشد تدریجی بهای نفت، این مقدار در سال ۱۳۸۶ به۷۰ میلیارد دلار افزایش یافت و مجدداً پس از تحریمهای اخیر با کاهش شدید تا حد ۵۷ میلیارد دلار مواجه شد که بخش عمده آن در بانکهای خارجی بلوکه شده است.
به این ترتیب در مقطعی از تاریخ انقلاب، سطح درآمد سرانه حاصل از فروش نفت که قبل از آن ۷۰۰ دلار بود ، به ۱۲۰ دلار رسید و این در حالی است که ارزش جهانی هر دلار که در آخرین سال ماقبلِ انقلاب برابر ۳۰۰ ین ژاپن بود، پس از انقلاب به علت آشفتگی وضعیت اقتصادی جهان، بهتدریج تا حد ۱۰۰ ین کاهش یافت، یعنی علاوه بر بحرانهای تحمیلی به کشور و کاهش تولید و صادرات نفت، ارزش واحد پول پایه در مبادلات نفتی نیز بشدت تنزل یافته و کسری درآمد کشور مضاعف گردید.
این وضعیت در حالی شکل گرفته بود که اولاً درآمد ارزی کشور تا حدود یک پانزدهم کاهش حقیقی داشته، یعنی اگر در سال ۱۳۸۶ مبلغ ۷۰۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم، با ۲۴ میلیارد دلار دریافتی در رژیم گذشته برابر بوده و این در شرایطی است که در آن سال تنها ۷۰ میلیارد دلار از محل صادرات نفت درآمد کسب کردهایم و ثانیاً هزینه مقابله با صدها توطئه خُرد و کلان مانند؛ جنگ، به ایران تحمیل شده بود و ثالثاً جمعیت در حال افزایش کشور که از ۳۵ میلیون نفر قبل از انقلاب به بیش از ۷۵ میلیون نفر بالغ گردیده بود، اینک به منابع و امکانات جدید نیاز داشت و رابعاً همگام با ارتقاء سطح آگاهی مردم و رشد فنآوری و گسترش دستاوردهای انقلاب، دامنه توقعات و تنوع انتظارات جامعه نیز بشدت افزایش یافت.
طبیعی است بروز این وضعیت ، موانع و مشکلات زیادی را در مسیر دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی ایجاد و فرصتهای فراوانی را در جهت رشد و پیشرفت جامعه از مسئولین کشور سلب نمود.
رهبر معظم انقلاب در این رابطه در سخنرانیهای مختلف از جمله؛ در بخشی از خطبههای نماز جمعه تهران در تاریخ ۱۴/۱۱/۹۰ ، ضمن تاکید و یادآوری توطئهها و خباثتهای دشمنان انقلاب و با اشاره به برخی فرصتطلبیها و کمکاریهای رخ داده در نظام اداری و اجتماعی کشور، در مورد دستاوردهای کسب شده میفرمایند: «همه این پیشرفتهای علمی و اجتماعی و فنی در شرایط تحریم اتفاق افتاده است ؛ این خیلی مهم است. دروازههای علم را ، دروازههای فناوری را بر روی ما بستند ، راهها را مسدود کردند ، محصولات مورد نیاز ما را به ما نفروختند و ما اینجور پیشرفت کردیم»
بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که بر خلاف تصور عوام، علیرغم تمام مشکلات مورد اشاره و فراز و فرودهای فراوان بخش اقتصادی ، در نهایت وضعیت اقتصادی کشور پس از انقلاب از رشد متوازن و پرشتابی برخوردار بوده و با اینکه به علت پیشرفت فنآوریهای نوین ، نیازها و خواسته های زندگی مردم متحول و دچار تعدد و تنوع فراوان شده است ، اما طی این مدت ، قدرت خرید مردم به طور نسبی افزایش یافته است ، به طوریکه در قیاس با حقوق دریافتی یک کارمند دیپلمه دولت که در سال ۵۶ بین۷۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان بود، هماکنون این مقدار به حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده است.
دستيابي به فن آوري و دانش كامل چرخه سوخت هستهاي و قرار گرفتن در رديف پنج كشور برتر جهان در اين زمينه و همچنين ورود موفقيت آميز و همزمان با ساير كشورهاي پيشرفته به عرصه علوم جديد مانند: نانو تكنولوژي که رتبه هفتم جهانی را به خود اختصاص داده و سایر علوم جدید از جمله؛ ليزر، ميكرو الكترونيك، ورود به علم ساخت روبات و كسب موفقيتهاي جهاني در مسابقات روبوتيك ، توسعه سختافزاري و ساخت ابر رایانه، توسعه نرم افزاري و بهره برداري گسترده از علوم رايانهاي در كشور و كسب ۳۶۲ مدال در المپيادهاي مختلف علمي جهان، بخش دیگری از دستاوردهای انقلاب اسلامی است، که در کشور سابقه قبلی نداشته است.
دستاوردهای انقلاب اسلامی؛ از فرهنگ و اقتصاد تا پیشرفتهای نظامی افزايش بيسابقه ظرفيت دانشگاهها از ۱۵ واحد دولتی به ۶۱۵ واحد (۱۱۵واحد دولتی ۵۰۰ واحد غیر دولتی) و افزایش تعداد دانشجويان از حدود ۱۷۵ هزار در قبل از انقلاب به بيش از ۴ میلیون۲۰۰ هزار دانشجو در بعد از انقلاب اسلامي ، افزايش تعداد مدارس از ۴۷ هزار به ۱۹۴ هزار واحد براي پاسخگويي به رشد دويست درصدي دانش آموزان و مقابله با بيسوادي و ارتقاء سطح سواد از ۳۵درصد با سواد ابتداي انقلاب به ۸۸درصد در حال حاضر و كسب جوايز بينالمللي در اين زمينه ، از مهمترين مصاديق پیشرفت و توسعه يافتگي در مسير نهضت نرمافزاري بهشمار ميرود. اما در ادامه به شكل گذرا به مقايسه پيشرفت هاي حاصل شده بعد از پيروزي انقلاب اسلامي خواهيم پرداخت و معيار ما در اين زمينه استناد به آمار و ارقام رسمي است:
ايران قطب منطقهای توریسم سلامت
افزایش تعداد پزشکان از ۱۵ هزار نفر به بیش از ۱۱۱۰۰۰ نفر و رفع کامل نیاز کشور به جذب پزشك خارجي و همچنين تغییر و تبدیل کشور به قطب منطقهای توریسم سلامت و پذیرش و درمان بيماران خارجي در انواع بیماریها و همچنين دستيابي به دانش كشت سلولهاي بنيادين، قرار گرفتن در رديف كشورهاي برتر پيوند كليه و درمان بیماریهای چشمی، كسب تجارب ارزشمند براي مقابله با انواع عوارض و بيماريهاي ناشي از عوامل شيميائي، بخشی از مهمترین دستاوردهای نوین بخش پزشکی کشور است.
کسب رتبه نخست تولید دارو در سطح خاور میانه، تولید ۹۷درصد از داروهای مورد نیاز و و صادرات دارو از جمله داروهاي بيوتكنولوژي ، خود كفايي در ساخت انواع واكسن ، ريشهكني فلج اطفال و ساير بيماريهاي فراگير، پوشش واکسیناسیون از۳۰درصد به ۱۰۰درصد، افرايش تعداد بيمارستانها و مراكز درماني، توسعه بهداشتي كشور و موفقيت در اولويت پيشگيري بر درمان و در نهايت افزايش اميد به زندگي از ۵۷ سال به ۷۴ سال و كاهش مرگ و مير كودكان زير یک سال سال از بيش ۱۲درصد در سال ۵۷ به کمتر از ۵/۱درصد و کاهش مرگ و میر مادران از ۵۴/۲درصد به ۲۴/۰درصد در بعد از انقلاب، از ديگر دستاوردهاي علمي در شاخه پزشكي محسوب ميشود که میتوان از آن بهعنوان انقلاب پزشکی نام برد.
صنايع
رشد صنعت در كشور به قدری سريع و پرشتاب بود كه علاوه بر احداث شهرکهای صنعتی متعدد در حاشیه شهرهای کشور، ساخت مجموعهها تولیدی در روستاهای نيز به یک برنامه مستمر تبدیل شده است، علاوه بر افزايش تعداد كارخانجات بايد به محصولات متنوعي كه در اين مجموعهها توليد و در بسیاری از موارد به خارج از كشور صادر مي شود هم اشاره نمود. ساخت هواپيما و بالگرد سبك و نيمه سنگين(شخصي و عمومي) و همچنین ساخت كشتي و توليد انواع قايق كه براي اولين بار در تاريخ كشور رخ داده است، افزايش قابل توجه توليد فولاد از نیم میلیون تن قبل از انقلاب به ۳۸ میلیون تن در سال و کسب رتبه ۱۴ جهانی ، افزایش تولید سیمان از ۳/۶ میلیون تن به حدود ۸۰ میلیون تن ، افزایش تولیدات معدنی از ۲۰ میلیون تن به ۲۲۰ میلیون تن ، افزايش و توسعه تولید و صادرات خودرو با انواع خودروهاي سبك و سنگين، افزايش و توسعه انواع كارخانجات لوازم خانگي و صنعتي و دهها مورد مشابه، از ديگر افتخارات صنعتي كشور به شمار مي روند.
افزايش و توسعه پالايشگاهها و مراكز پتروشيمي و ساخت بيش از ۴۰ كارخانه بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی در سه دهه گذشته، بخش دیگری از اقدامات زیر بنایی انقلاب اسلامی است که در مجموع باعث شده تا میزان خودکفایی کشور در صنعت نفت از ۴درصد به ۸۰درصد ارتقاء یافته و تولیدات پتروشیمی نیز از۴ میلیون تن در سال ۵۷ به ۳۸ میلیون تن در بعد از انقلاب برسد.
علاوه بر اين؛ ساخت انواع نيروگاههاي بادي، گازي، فسيلي و ساخت اولين نيروگاه هستهاي در بوشهر و اولين نيروگاه انرژيهاي زيرزميني در اردبيل و قرار گرفتن جمهوري اسلامي ايران در رديف چهارمين كشور سازنده سد و ارائه انواع خدمات فني، عمراني و تخصصي در زمينههاي مختلف به ساير كشورها نيز، برگ زرين ديگري از كتاب پر افتخار انقلاب اسلامي است.
در مجموع اين رويكرد مبارک باعث شده تا نسبت حجم صادرات نفتی به غیر نفتی از ۲درصد قبل از انقلاب اسلامی، به بیش از ۴۵درصد در شرایط فعلی رسیده و توازن نسبی برای صادرات سایر اقلام ایجاد شود.
از دو شهر بهره مند از نعمت گاز در سال۵۷ تا ۷۵۰ شهر امروز
قبلاً نيز اشاره شد كه بسياري از پيشرفتهاي كشور، مرهون تلاش دولت و ملت سرافراز ايران اسلامي در سالهاي پس از انقلاب است ، بهطوريكه پيشرفتهاي مربوط به قبل از انقلاب اسلامي چه از نظرتنوع موضوع و چه از نظر وسعت و گستره عمل، بحدي ناچيز بوده كه در قياس با وضعيت فعلي کشور و حتی بسیاری از کشورهای همطراز منطقه و جهان، قابل بحث و بررسي نيست.
ايجاد و توسعه شبكه گاز شهري از مهمترين اين مصاديق است كه فراگير شدن آن تنها در سايه الطاف الهي در نظام مقدس جمهوري محقق شد، بهطوريكه هماکنون سهم ۱ درصدی گاز در سبد انرژی کشور، به حدود ۸۰درصد رسیده و از مجموعه دو شهر برخودار از شبكه گاز شهري با تعداد ۵۰ هزار انشعاب در قبل از انقلاب اسلامي ، در حال حاضر حدود ۷۵۰ شهر با ۵/۱۳ میلیون انشعاب از نعمت گاز برخوردارند و برای اولین بار بیش از ۱۰ هزار روستا از اين نعمت الهي بهره میبرند.
افزایش راههای اصلی و فرعی کشور از ۳۶ هزار کیلومتر به بیش از ۲۰۰ هزار کیلومتر، توسعه راه آهن از ۴ هزار کیلومتر به نزدیک ۲۰ هزار کیلومتر و ساخت اولين مترو كشور در تهران و توسعه و تعميم آن به ساير شهرهاي بزرگ، افزايش فرودگاهها از ۲۲ فرودگاه به حدود ۱۰۰ فرودگاه، افزايش تعداد بنادر و ارتقاء ظرفیت آنها از ۱۰ میلیون تن به بیش از ۱۲۵ میلیون تن، ساخت و توسعه پايانه هاي مسافري و باربري در اكثر شهرها، توسعه ناوگان دريايي از ۲۲۱۷ تن ظرفيت در سال ۵۷ به ۱۷۸۷۶ تن در سال ۸۱ و در اختیار داشتن بزرگترین ناوگان دریایی منطقه دستاوردهای دیگری است که در عرصه حمل و نقل رخ داده است.
علاوه بر این؛ افزایش تعداد سدهای مخزنی کشور از ۱۳ سد به حدود ۵۰۰ سد ، دستاورد فوقالعاده بزرگ دیگری است که باید از آن به عنوان انقلاب در عرصه آب کشور نام برد ، البته در کنار این اقدامات ، گسترش سایر زیرساختها مانند؛ افزایش ظرفیت ورزشگاهها از ۱۶۹ هزار نفر روز به بیش از ۶/۱ میلیون نفر روز را نیز نباید فراموش کرد.
سرعت سرسامآور رشد خدمات عمومي و اجتماعي
راه اندازي تلفنهاي همراه در كشور با بيش از ۵۴ ميليون مشترك و ایجاد حدود ۶۰ هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری و ارتباط با تعداد زیادی از کشورهای جهان، توسعه شبكه مخابراتي در اقصي نقاط شهري و روستايي كشور و افزايش تعداد مشتركين تلفن ثابت (خطوط تلفني مشغول به كار) از۸۵۰ هزار اشتراك در قبل از انقلاب به حدود ۲۷۴۷۸۰۰۰ اشتراك درحال حاضر و تعداد روستاهاي برخوردار از شبكه مخابراتي از ۳۱۲ روستا به بیش از ۵۳۰۰۰ روستا و دفاتر خدمات الکترونیک به ۱۰۰۰ روستا که برای اولین بار ایجاد شده، دستاوردهایی است که به بخش فناوری ارتباطات اختصاص دارد .
در صنعت برق نه تنها کشور به خودكفايي۱۰۰درصد رسیده، بلکه با گسترش نیروگاهها و افزایش تعداد تولید از ۱۷ میلیارد کیلو وات ساعت برق، به بیش از ۲۰۰ میلیارد کیلو وات ساعت برق در سال، به یک صادرکننده نیز تبدیل شده است. گستردگي قابل توجه شبكههای انتقال نیرو و افزايش تعداد مشتركين از ۳۳۹۹۰۰۰ مورد در ابتداي انقلاب به حدود ۲۶ میلیون مشترک و برخورداری حدود ۵۳۵۹۸ روستا یعنی ۹۹درصد روستاهاي کشور از نعمت برق، توفیق دیگری است که در این بخش کسب شده است. لازم به یادآوریست که؛ در حال حاضر تعداد روستاهای دارای برق از ۴۳۶۷ روستا به بیش از ۵۸۰۰۰ روستا رسیده است.
همچنين توسعه شبكههاي توزيع آب آشاميدني با افزايش انشعابات از۷/۳ ميليون رشته (مشترك) در اوايل انقلاب به ۱۱۹۰۸۶۵۸ مشترك و تعداد شهرهاي برخوردار از شبكه آب بهداشتي از۴۵شهر به بیش از ۱۰۰۰ شهر و از چند صد روستا به حدود ۳۳۲۹۷ روستا در حال حاضر، از مهمترين دستاوردهاي خدماتي نظام اسلامي محسوب مي شود، بهطوريكه بيش از ۶۳ ميليون نفر جمعيت كشور از موهبت استفاده از شبكه لوله كشي آب آشاميدني بهداشتي برخوردار شدهاند و شبكه فاضلاب نیز بیش از ۲۶۳ شهر با ۲۱ ميليون نفر جمعیت يعني حدود ۴۸۶۳۶۰۰۰ مشترك(رشته) را تحت پوشش خود قرار داده اشت، این در حالياستكه تعداد شهرهاي برخوردار از سيستم فاضلاب در قبل از انقلاب حدود ۱۵ شهر با ۲۸۰۰ مشترك بوده است. علاوه بر این باید به افزايش چندين برابري زمينهاي زير كشت ناشي از توسعه سدهای ساخته شده و تقويت سیستم آبخيز داري نیز اشاره کرد .
افزایش مستمری بگیران تأمین اجتماعی از ۸۹ هزار نفر به به حدود ۴ میلیون نفر و بیمه خدمات درمانی از ۱۰درصد به بیش از ۹۵درصد، اجرای طرح هدفمندی یارانهها، اجرای طرح مسکن مهر، توسعه صنعت توريسم، ايجاد و توسعه تعاونيها، برگزاري انواع نمايشگاههاي بينالمللي و فراهم نمودن زمينههاي ارتفاء سطح كيفيت زندگي مردم از ديگر دستاوردهاي قابل توجه نظام مقدس جمهوري اسلامي در عرصه اجتماعی و خدماتی است.
اقتصاد و كشاورزي
بخش اقتصادي اگرچه بعد از انقلاب بواسطه عداوتورزی دشمنان، با فراز و فرودهای فراوان مواجه گشته، اما در نهایت با افزايش رشد توليد ناخالص ملي کشور، از ارتقاء كمي و كيفي قابل توجهي برخوردار بوده است، بهگونهایكه پس از فراغت از جنگ تحميلي و به دنبال حذف يا كاهش هزبنههاي مربوط به آن، نظام اقتصادي كشور از رشد اقتصادي ۵۶/۵ درصدی در سال ۷۲ به رشد ۰۳/۸ در سال ۸۲ دست يافت و منجر به افزايش قابل توجه ذخيره ارزي در کشور گردید. همچنين درآمد سرانه به قيمت ثابت نيز از ۷/۴ ميليون ريال در سال ۷۲ به ۵/۶ ميليون ريال در سال ۸۲ رسيد و پس از آن نیز این روند شتاب بیشتری به خود گرفت و به اين ترتيب در رديف۲۰ كشور برتر جهان قرار گرفت.
ايجاد و توسعه بازارهاي بورس و مناطق آزاد تجاري و افزايش صادرات غير نفتي اعم از سنتي، كشاورزي، صنعتي و معدني كه در سال ۸۱ بهترتيب چهار ميليارد و ۶۰۸ ميليون دلار، يك ميليارد و ۷۳۶ ميليون دلار، دو ميليارد و ۲۱۲ ميليون دلار و ۶۶۱ ميليون دلار بوده، مؤيد رشد مناسب در اين زمينه ميباشد.
وزارت بازرگاني اين ميزان را در مقايسه با سال ۵۷ بترتيب ۵/۷ و ۷/۳ و ۵/۱۲ و ۶۰ برابر افزايش اعلام كرده است كه البته بايد به اين ميزان رشد قابل توجه سالهاي اخير و همچنين صادرات برق و گاز را نيز اضافه نمود، به اين ترتيب ميانگين رشد سالانه ارزش صادرات كالاهاي غير نفتي در سالهاي ۵۵ تا ۸۱ ده برابر ميانگين رشد سالانه ارزش واردات كالا به كشور اعلام شده است و این میزان با برابری نسبی حجم صادرات نفتی و غیر نفتی به یکدیگر در چند سال اخیر به چندین برابر افزایش یافت. همچنين در اين رابطه بايد به افزايش ميزان درخواست سرمايه گذاري خارجي كه در یک دهه اخیر به چند برابر رسید و حاكي از شرايط خوب اقتصادي و امنيت سرمايه گذاري در كشور است نيز اشاره نمود.
بنابراین با مجموعه اقدامات زيربنايي انجام شده طي سالهاي انقلاب درآمد سرانه كشور فقط طي ده سال مذكور ده برابر شد، اما متأسفانه این روند با تحمیل فشارهای اقتصادی و سیاسی و تحریمهای گسترده دولتهای غربی در سالهای اخیر و عمدتاً در سایه رفتار اقتصادی ناجوانمردانه افراد فرصت طلب، تا حدود زیادی سرعت خود را از دست داد. ایران تا سال ۱۳۴۱ از نظر مواد غذای کاملاً خودکفا و حتی صادر کننده گندم بود ، اما متأسفانه اجرای طرح آمریکایی اصلاحات ارضی که با هدف نابودی کشاورزی ایران اجرا شد، سرانجام کشور ما به وارد کننده مواد غذایی از جمله؛ محصول راهبردی گندم تبدیل گردید، به همین دلیل توسعه كشاورزي پيوسته يكي از دغدغههاي اصلي مسئولين جمهوري اسلامي بوده و حضرت امام (ره) و پس از آن مقام معظم رهبری(دامت برکاته) همواره اين نكته را از مهمترين محورهاي توسعه كشور بيان مي كردند.
به همين دليل اين موضوع نيز از نظر مسئولين برنامهريزي كشور دور نمانده و اگر چه تا رسيدن به وضعيت مطلوب فاصله زيادي وجود دارد، اما توسعه در اين زمينه در حدي بوده كه در سال ۱۳۸۶ تولیدات کشاورزی از ۲۰ میلیون تن در سال به بیش از ۱۰۰ میلیون تن و تولید مواد پروتئینی از ۳/۳ میلیون تن به بیش از ۱۲ میلیون تن رسید و پس از آن نیز افزایش چشمگیری داشته است. در حدیکه کشور پس از ۴۰ سال، مجدداً در سال ۱۳۸۳ با تولید ۱۵ میلیون تن گندم به خودكفايي در این محصول راهبردی رسید و در نتیجه این وضعیت، فرصت صدور گندم در سال ۱۳۸۶ را ممکن ساخت، البته هماینک این شرایط براي خودكفايي در مورد ساير محصولات كشاورزي مانند؛ برنج و فرآورده گوشتي و دامي مانند؛ انواع گوشت سفيد و گوشت قرمز نيز فرآهم شده است.
افزايش سطح زمينهاي زير پوشش آبياري از طريق احداث سدهاي مختلف و توسعه سيستم آبياري مکانیزه (قطره اي و باراني)، زهكشي كانالهاي آبياري، مكانيزه نمودن كشاورزي، توسعه كشت نيشكر و دانههاي روغني در جهت نيل به خود كفايي كامل و افزايش قابل توجه سيلوهاي نگهداري گندم نيز از مواردي است كه دربخش كشاورزي به پيشرفتهاي قابل توجهي دست يافته اند و به همين دليل جمهوري اسلامي براي اولين بار موفق به كسب نشان ملي و منطقه اي سازمان بهره وري آسيا شده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، کارشکنیهای بیگانگان سبب شد تولید نفت کشور از ۶ میلیون بشکه در روز به ۴ میلیون و صادرات آن از ۵/۵ میلیون بشکه به ۴/۲ میلیون بشکه در روز کاهش یابد و متقابلاً میزان مصرف داخلی با افزایش بیش از سه برابری مواجهشده و بهتدریج از نیم میلیون بشکه به ۶/۱ میلیون بشکه در روز میرسد.
در آن ایام؛ فشارها در حدی بود که به رغم تلاشهای فراوانی که برای رفع این مشکل انجام پذیرفت، در سال ۱۳۶۵ از تنها منبع درآمد کشور یعنی نفت، فقط ۶ میلیارد دلار عاید کشور شد و با رشد تدریجی بهای نفت، این مقدار در سال ۱۳۸۶ به۷۰ میلیارد دلار افزایش یافت و مجدداً پس از تحریمهای اخیر با کاهش شدید تا حد ۵۷ میلیارد دلار مواجه شد که بخش عمده آن در بانکهای خارجی بلوکه شده است.
به این ترتیب در مقطعی از تاریخ انقلاب، سطح درآمد سرانه حاصل از فروش نفت که قبل از آن ۷۰۰ دلار بود ، به ۱۲۰ دلار رسید و این در حالی است که ارزش جهانی هر دلار که در آخرین سال ماقبلِ انقلاب برابر ۳۰۰ ین ژاپن بود، پس از انقلاب به علت آشفتگی وضعیت اقتصادی جهان، بهتدریج تا حد ۱۰۰ ین کاهش یافت، یعنی علاوه بر بحرانهای تحمیلی به کشور و کاهش تولید و صادرات نفت، ارزش واحد پول پایه در مبادلات نفتی نیز بشدت تنزل یافته و کسری درآمد کشور مضاعف گردید.
این وضعیت در حالی شکل گرفته بود که اولاً درآمد ارزی کشور تا حدود یک پانزدهم کاهش حقیقی داشته، یعنی اگر در سال ۱۳۸۶ مبلغ ۷۰۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم، با ۲۴ میلیارد دلار دریافتی در رژیم گذشته برابر بوده و این در شرایطی است که در آن سال تنها ۷۰ میلیارد دلار از محل صادرات نفت درآمد کسب کردهایم و ثانیاً هزینه مقابله با صدها توطئه خُرد و کلان مانند؛ جنگ، به ایران تحمیل شده بود و ثالثاً جمعیت در حال افزایش کشور که از ۳۵ میلیون نفر قبل از انقلاب به بیش از ۷۵ میلیون نفر بالغ گردیده بود، اینک به منابع و امکانات جدید نیاز داشت و رابعاً همگام با ارتقاء سطح آگاهی مردم و رشد فنآوری و گسترش دستاوردهای انقلاب، دامنه توقعات و تنوع انتظارات جامعه نیز بشدت افزایش یافت.
طبیعی است بروز این وضعیت ، موانع و مشکلات زیادی را در مسیر دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی ایجاد و فرصتهای فراوانی را در جهت رشد و پیشرفت جامعه از مسئولین کشور سلب نمود.
رهبر معظم انقلاب در این رابطه در سخنرانیهای مختلف از جمله؛ در بخشی از خطبههای نماز جمعه تهران در تاریخ ۱۴/۱۱/۹۰ ، ضمن تاکید و یادآوری توطئهها و خباثتهای دشمنان انقلاب و با اشاره به برخی فرصتطلبیها و کمکاریهای رخ داده در نظام اداری و اجتماعی کشور، در مورد دستاوردهای کسب شده میفرمایند: «همه این پیشرفتهای علمی و اجتماعی و فنی در شرایط تحریم اتفاق افتاده است ؛ این خیلی مهم است. دروازههای علم را ، دروازههای فناوری را بر روی ما بستند ، راهها را مسدود کردند ، محصولات مورد نیاز ما را به ما نفروختند و ما اینجور پیشرفت کردیم»
بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که بر خلاف تصور عوام، علیرغم تمام مشکلات مورد اشاره و فراز و فرودهای فراوان بخش اقتصادی ، در نهایت وضعیت اقتصادی کشور پس از انقلاب از رشد متوازن و پرشتابی برخوردار بوده و با اینکه به علت پیشرفت فنآوریهای نوین ، نیازها و خواسته های زندگی مردم متحول و دچار تعدد و تنوع فراوان شده است ، اما طی این مدت ، قدرت خرید مردم به طور نسبی افزایش یافته است ، به طوریکه در قیاس با حقوق دریافتی یک کارمند دیپلمه دولت که در سال ۵۶ بین۷۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان بود، هماکنون این مقدار به حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده است.
دستيابي به فن آوري و دانش كامل چرخه سوخت هستهاي و قرار گرفتن در رديف پنج كشور برتر جهان در اين زمينه و همچنين ورود موفقيت آميز و همزمان با ساير كشورهاي پيشرفته به عرصه علوم جديد مانند: نانو تكنولوژي که رتبه هفتم جهانی را به خود اختصاص داده و سایر علوم جدید از جمله؛ ليزر، ميكرو الكترونيك، ورود به علم ساخت روبات و كسب موفقيتهاي جهاني در مسابقات روبوتيك ، توسعه سختافزاري و ساخت ابر رایانه، توسعه نرم افزاري و بهره برداري گسترده از علوم رايانهاي در كشور و كسب ۳۶۲ مدال در المپيادهاي مختلف علمي جهان، بخش دیگری از دستاوردهای انقلاب اسلامی است، که در کشور سابقه قبلی نداشته است.
دستاوردهای انقلاب اسلامی؛ از فرهنگ و اقتصاد تا پیشرفتهای نظامی افزايش بيسابقه ظرفيت دانشگاهها از ۱۵ واحد دولتی به ۶۱۵ واحد (۱۱۵واحد دولتی ۵۰۰ واحد غیر دولتی) و افزایش تعداد دانشجويان از حدود ۱۷۵ هزار در قبل از انقلاب به بيش از ۴ میلیون۲۰۰ هزار دانشجو در بعد از انقلاب اسلامي ، افزايش تعداد مدارس از ۴۷ هزار به ۱۹۴ هزار واحد براي پاسخگويي به رشد دويست درصدي دانش آموزان و مقابله با بيسوادي و ارتقاء سطح سواد از ۳۵درصد با سواد ابتداي انقلاب به ۸۸درصد در حال حاضر و كسب جوايز بينالمللي در اين زمينه ، از مهمترين مصاديق پیشرفت و توسعه يافتگي در مسير نهضت نرمافزاري بهشمار ميرود. اما در ادامه به شكل گذرا به مقايسه پيشرفت هاي حاصل شده بعد از پيروزي انقلاب اسلامي خواهيم پرداخت و معيار ما در اين زمينه استناد به آمار و ارقام رسمي است:
ايران قطب منطقهای توریسم سلامت
افزایش تعداد پزشکان از ۱۵ هزار نفر به بیش از ۱۱۱۰۰۰ نفر و رفع کامل نیاز کشور به جذب پزشك خارجي و همچنين تغییر و تبدیل کشور به قطب منطقهای توریسم سلامت و پذیرش و درمان بيماران خارجي در انواع بیماریها و همچنين دستيابي به دانش كشت سلولهاي بنيادين، قرار گرفتن در رديف كشورهاي برتر پيوند كليه و درمان بیماریهای چشمی، كسب تجارب ارزشمند براي مقابله با انواع عوارض و بيماريهاي ناشي از عوامل شيميائي، بخشی از مهمترین دستاوردهای نوین بخش پزشکی کشور است.
کسب رتبه نخست تولید دارو در سطح خاور میانه، تولید ۹۷درصد از داروهای مورد نیاز و و صادرات دارو از جمله داروهاي بيوتكنولوژي ، خود كفايي در ساخت انواع واكسن ، ريشهكني فلج اطفال و ساير بيماريهاي فراگير، پوشش واکسیناسیون از۳۰درصد به ۱۰۰درصد، افرايش تعداد بيمارستانها و مراكز درماني، توسعه بهداشتي كشور و موفقيت در اولويت پيشگيري بر درمان و در نهايت افزايش اميد به زندگي از ۵۷ سال به ۷۴ سال و كاهش مرگ و مير كودكان زير یک سال سال از بيش ۱۲درصد در سال ۵۷ به کمتر از ۵/۱درصد و کاهش مرگ و میر مادران از ۵۴/۲درصد به ۲۴/۰درصد در بعد از انقلاب، از ديگر دستاوردهاي علمي در شاخه پزشكي محسوب ميشود که میتوان از آن بهعنوان انقلاب پزشکی نام برد.
صنايع
رشد صنعت در كشور به قدری سريع و پرشتاب بود كه علاوه بر احداث شهرکهای صنعتی متعدد در حاشیه شهرهای کشور، ساخت مجموعهها تولیدی در روستاهای نيز به یک برنامه مستمر تبدیل شده است، علاوه بر افزايش تعداد كارخانجات بايد به محصولات متنوعي كه در اين مجموعهها توليد و در بسیاری از موارد به خارج از كشور صادر مي شود هم اشاره نمود. ساخت هواپيما و بالگرد سبك و نيمه سنگين(شخصي و عمومي) و همچنین ساخت كشتي و توليد انواع قايق كه براي اولين بار در تاريخ كشور رخ داده است، افزايش قابل توجه توليد فولاد از نیم میلیون تن قبل از انقلاب به ۳۸ میلیون تن در سال و کسب رتبه ۱۴ جهانی ، افزایش تولید سیمان از ۳/۶ میلیون تن به حدود ۸۰ میلیون تن ، افزایش تولیدات معدنی از ۲۰ میلیون تن به ۲۲۰ میلیون تن ، افزايش و توسعه تولید و صادرات خودرو با انواع خودروهاي سبك و سنگين، افزايش و توسعه انواع كارخانجات لوازم خانگي و صنعتي و دهها مورد مشابه، از ديگر افتخارات صنعتي كشور به شمار مي روند.
افزايش و توسعه پالايشگاهها و مراكز پتروشيمي و ساخت بيش از ۴۰ كارخانه بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی در سه دهه گذشته، بخش دیگری از اقدامات زیر بنایی انقلاب اسلامی است که در مجموع باعث شده تا میزان خودکفایی کشور در صنعت نفت از ۴درصد به ۸۰درصد ارتقاء یافته و تولیدات پتروشیمی نیز از۴ میلیون تن در سال ۵۷ به ۳۸ میلیون تن در بعد از انقلاب برسد.
علاوه بر اين؛ ساخت انواع نيروگاههاي بادي، گازي، فسيلي و ساخت اولين نيروگاه هستهاي در بوشهر و اولين نيروگاه انرژيهاي زيرزميني در اردبيل و قرار گرفتن جمهوري اسلامي ايران در رديف چهارمين كشور سازنده سد و ارائه انواع خدمات فني، عمراني و تخصصي در زمينههاي مختلف به ساير كشورها نيز، برگ زرين ديگري از كتاب پر افتخار انقلاب اسلامي است.
در مجموع اين رويكرد مبارک باعث شده تا نسبت حجم صادرات نفتی به غیر نفتی از ۲درصد قبل از انقلاب اسلامی، به بیش از ۴۵درصد در شرایط فعلی رسیده و توازن نسبی برای صادرات سایر اقلام ایجاد شود.
از دو شهر بهره مند از نعمت گاز در سال۵۷ تا ۷۵۰ شهر امروز
قبلاً نيز اشاره شد كه بسياري از پيشرفتهاي كشور، مرهون تلاش دولت و ملت سرافراز ايران اسلامي در سالهاي پس از انقلاب است ، بهطوريكه پيشرفتهاي مربوط به قبل از انقلاب اسلامي چه از نظرتنوع موضوع و چه از نظر وسعت و گستره عمل، بحدي ناچيز بوده كه در قياس با وضعيت فعلي کشور و حتی بسیاری از کشورهای همطراز منطقه و جهان، قابل بحث و بررسي نيست.
ايجاد و توسعه شبكه گاز شهري از مهمترين اين مصاديق است كه فراگير شدن آن تنها در سايه الطاف الهي در نظام مقدس جمهوري محقق شد، بهطوريكه هماکنون سهم ۱ درصدی گاز در سبد انرژی کشور، به حدود ۸۰درصد رسیده و از مجموعه دو شهر برخودار از شبكه گاز شهري با تعداد ۵۰ هزار انشعاب در قبل از انقلاب اسلامي ، در حال حاضر حدود ۷۵۰ شهر با ۵/۱۳ میلیون انشعاب از نعمت گاز برخوردارند و برای اولین بار بیش از ۱۰ هزار روستا از اين نعمت الهي بهره میبرند.
افزایش راههای اصلی و فرعی کشور از ۳۶ هزار کیلومتر به بیش از ۲۰۰ هزار کیلومتر، توسعه راه آهن از ۴ هزار کیلومتر به نزدیک ۲۰ هزار کیلومتر و ساخت اولين مترو كشور در تهران و توسعه و تعميم آن به ساير شهرهاي بزرگ، افزايش فرودگاهها از ۲۲ فرودگاه به حدود ۱۰۰ فرودگاه، افزايش تعداد بنادر و ارتقاء ظرفیت آنها از ۱۰ میلیون تن به بیش از ۱۲۵ میلیون تن، ساخت و توسعه پايانه هاي مسافري و باربري در اكثر شهرها، توسعه ناوگان دريايي از ۲۲۱۷ تن ظرفيت در سال ۵۷ به ۱۷۸۷۶ تن در سال ۸۱ و در اختیار داشتن بزرگترین ناوگان دریایی منطقه دستاوردهای دیگری است که در عرصه حمل و نقل رخ داده است.
علاوه بر این؛ افزایش تعداد سدهای مخزنی کشور از ۱۳ سد به حدود ۵۰۰ سد ، دستاورد فوقالعاده بزرگ دیگری است که باید از آن به عنوان انقلاب در عرصه آب کشور نام برد ، البته در کنار این اقدامات ، گسترش سایر زیرساختها مانند؛ افزایش ظرفیت ورزشگاهها از ۱۶۹ هزار نفر روز به بیش از ۶/۱ میلیون نفر روز را نیز نباید فراموش کرد.
سرعت سرسامآور رشد خدمات عمومي و اجتماعي
راه اندازي تلفنهاي همراه در كشور با بيش از ۵۴ ميليون مشترك و ایجاد حدود ۶۰ هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری و ارتباط با تعداد زیادی از کشورهای جهان، توسعه شبكه مخابراتي در اقصي نقاط شهري و روستايي كشور و افزايش تعداد مشتركين تلفن ثابت (خطوط تلفني مشغول به كار) از۸۵۰ هزار اشتراك در قبل از انقلاب به حدود ۲۷۴۷۸۰۰۰ اشتراك درحال حاضر و تعداد روستاهاي برخوردار از شبكه مخابراتي از ۳۱۲ روستا به بیش از ۵۳۰۰۰ روستا و دفاتر خدمات الکترونیک به ۱۰۰۰ روستا که برای اولین بار ایجاد شده، دستاوردهایی است که به بخش فناوری ارتباطات اختصاص دارد .
در صنعت برق نه تنها کشور به خودكفايي۱۰۰درصد رسیده، بلکه با گسترش نیروگاهها و افزایش تعداد تولید از ۱۷ میلیارد کیلو وات ساعت برق، به بیش از ۲۰۰ میلیارد کیلو وات ساعت برق در سال، به یک صادرکننده نیز تبدیل شده است. گستردگي قابل توجه شبكههای انتقال نیرو و افزايش تعداد مشتركين از ۳۳۹۹۰۰۰ مورد در ابتداي انقلاب به حدود ۲۶ میلیون مشترک و برخورداری حدود ۵۳۵۹۸ روستا یعنی ۹۹درصد روستاهاي کشور از نعمت برق، توفیق دیگری است که در این بخش کسب شده است. لازم به یادآوریست که؛ در حال حاضر تعداد روستاهای دارای برق از ۴۳۶۷ روستا به بیش از ۵۸۰۰۰ روستا رسیده است.
همچنين توسعه شبكههاي توزيع آب آشاميدني با افزايش انشعابات از۷/۳ ميليون رشته (مشترك) در اوايل انقلاب به ۱۱۹۰۸۶۵۸ مشترك و تعداد شهرهاي برخوردار از شبكه آب بهداشتي از۴۵شهر به بیش از ۱۰۰۰ شهر و از چند صد روستا به حدود ۳۳۲۹۷ روستا در حال حاضر، از مهمترين دستاوردهاي خدماتي نظام اسلامي محسوب مي شود، بهطوريكه بيش از ۶۳ ميليون نفر جمعيت كشور از موهبت استفاده از شبكه لوله كشي آب آشاميدني بهداشتي برخوردار شدهاند و شبكه فاضلاب نیز بیش از ۲۶۳ شهر با ۲۱ ميليون نفر جمعیت يعني حدود ۴۸۶۳۶۰۰۰ مشترك(رشته) را تحت پوشش خود قرار داده اشت، این در حالياستكه تعداد شهرهاي برخوردار از سيستم فاضلاب در قبل از انقلاب حدود ۱۵ شهر با ۲۸۰۰ مشترك بوده است. علاوه بر این باید به افزايش چندين برابري زمينهاي زير كشت ناشي از توسعه سدهای ساخته شده و تقويت سیستم آبخيز داري نیز اشاره کرد .
افزایش مستمری بگیران تأمین اجتماعی از ۸۹ هزار نفر به به حدود ۴ میلیون نفر و بیمه خدمات درمانی از ۱۰درصد به بیش از ۹۵درصد، اجرای طرح هدفمندی یارانهها، اجرای طرح مسکن مهر، توسعه صنعت توريسم، ايجاد و توسعه تعاونيها، برگزاري انواع نمايشگاههاي بينالمللي و فراهم نمودن زمينههاي ارتفاء سطح كيفيت زندگي مردم از ديگر دستاوردهاي قابل توجه نظام مقدس جمهوري اسلامي در عرصه اجتماعی و خدماتی است.
اقتصاد و كشاورزي
بخش اقتصادي اگرچه بعد از انقلاب بواسطه عداوتورزی دشمنان، با فراز و فرودهای فراوان مواجه گشته، اما در نهایت با افزايش رشد توليد ناخالص ملي کشور، از ارتقاء كمي و كيفي قابل توجهي برخوردار بوده است، بهگونهایكه پس از فراغت از جنگ تحميلي و به دنبال حذف يا كاهش هزبنههاي مربوط به آن، نظام اقتصادي كشور از رشد اقتصادي ۵۶/۵ درصدی در سال ۷۲ به رشد ۰۳/۸ در سال ۸۲ دست يافت و منجر به افزايش قابل توجه ذخيره ارزي در کشور گردید. همچنين درآمد سرانه به قيمت ثابت نيز از ۷/۴ ميليون ريال در سال ۷۲ به ۵/۶ ميليون ريال در سال ۸۲ رسيد و پس از آن نیز این روند شتاب بیشتری به خود گرفت و به اين ترتيب در رديف۲۰ كشور برتر جهان قرار گرفت.
ايجاد و توسعه بازارهاي بورس و مناطق آزاد تجاري و افزايش صادرات غير نفتي اعم از سنتي، كشاورزي، صنعتي و معدني كه در سال ۸۱ بهترتيب چهار ميليارد و ۶۰۸ ميليون دلار، يك ميليارد و ۷۳۶ ميليون دلار، دو ميليارد و ۲۱۲ ميليون دلار و ۶۶۱ ميليون دلار بوده، مؤيد رشد مناسب در اين زمينه ميباشد.
وزارت بازرگاني اين ميزان را در مقايسه با سال ۵۷ بترتيب ۵/۷ و ۷/۳ و ۵/۱۲ و ۶۰ برابر افزايش اعلام كرده است كه البته بايد به اين ميزان رشد قابل توجه سالهاي اخير و همچنين صادرات برق و گاز را نيز اضافه نمود، به اين ترتيب ميانگين رشد سالانه ارزش صادرات كالاهاي غير نفتي در سالهاي ۵۵ تا ۸۱ ده برابر ميانگين رشد سالانه ارزش واردات كالا به كشور اعلام شده است و این میزان با برابری نسبی حجم صادرات نفتی و غیر نفتی به یکدیگر در چند سال اخیر به چندین برابر افزایش یافت. همچنين در اين رابطه بايد به افزايش ميزان درخواست سرمايه گذاري خارجي كه در یک دهه اخیر به چند برابر رسید و حاكي از شرايط خوب اقتصادي و امنيت سرمايه گذاري در كشور است نيز اشاره نمود.
بنابراین با مجموعه اقدامات زيربنايي انجام شده طي سالهاي انقلاب درآمد سرانه كشور فقط طي ده سال مذكور ده برابر شد، اما متأسفانه این روند با تحمیل فشارهای اقتصادی و سیاسی و تحریمهای گسترده دولتهای غربی در سالهای اخیر و عمدتاً در سایه رفتار اقتصادی ناجوانمردانه افراد فرصت طلب، تا حدود زیادی سرعت خود را از دست داد. ایران تا سال ۱۳۴۱ از نظر مواد غذای کاملاً خودکفا و حتی صادر کننده گندم بود ، اما متأسفانه اجرای طرح آمریکایی اصلاحات ارضی که با هدف نابودی کشاورزی ایران اجرا شد، سرانجام کشور ما به وارد کننده مواد غذایی از جمله؛ محصول راهبردی گندم تبدیل گردید، به همین دلیل توسعه كشاورزي پيوسته يكي از دغدغههاي اصلي مسئولين جمهوري اسلامي بوده و حضرت امام (ره) و پس از آن مقام معظم رهبری(دامت برکاته) همواره اين نكته را از مهمترين محورهاي توسعه كشور بيان مي كردند.
به همين دليل اين موضوع نيز از نظر مسئولين برنامهريزي كشور دور نمانده و اگر چه تا رسيدن به وضعيت مطلوب فاصله زيادي وجود دارد، اما توسعه در اين زمينه در حدي بوده كه در سال ۱۳۸۶ تولیدات کشاورزی از ۲۰ میلیون تن در سال به بیش از ۱۰۰ میلیون تن و تولید مواد پروتئینی از ۳/۳ میلیون تن به بیش از ۱۲ میلیون تن رسید و پس از آن نیز افزایش چشمگیری داشته است. در حدیکه کشور پس از ۴۰ سال، مجدداً در سال ۱۳۸۳ با تولید ۱۵ میلیون تن گندم به خودكفايي در این محصول راهبردی رسید و در نتیجه این وضعیت، فرصت صدور گندم در سال ۱۳۸۶ را ممکن ساخت، البته هماینک این شرایط براي خودكفايي در مورد ساير محصولات كشاورزي مانند؛ برنج و فرآورده گوشتي و دامي مانند؛ انواع گوشت سفيد و گوشت قرمز نيز فرآهم شده است.
افزايش سطح زمينهاي زير پوشش آبياري از طريق احداث سدهاي مختلف و توسعه سيستم آبياري مکانیزه (قطره اي و باراني)، زهكشي كانالهاي آبياري، مكانيزه نمودن كشاورزي، توسعه كشت نيشكر و دانههاي روغني در جهت نيل به خود كفايي كامل و افزايش قابل توجه سيلوهاي نگهداري گندم نيز از مواردي است كه دربخش كشاورزي به پيشرفتهاي قابل توجهي دست يافته اند و به همين دليل جمهوري اسلامي براي اولين بار موفق به كسب نشان ملي و منطقه اي سازمان بهره وري آسيا شده است.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها :